Taraflar arasında hukuki uyuşmazlık çıktıktan sonra, mahkemeye veya tahkime başvurmadan önce ya da mahkemede dava açıldıktan sonra da arabulucuya gidilebilir.
Kamu düzenini ilgilendirmeyen ve cebri icraya elverişli konularda taraflar arabulucuya gidebilirler. Tarafların sözleşme konusu yapamayacakları konularda örneğin ceza davalarında, nüfus kaydına ilişkin davalarda veya çocukların velayetine ilişkin davalarda arabuluculuk mümkün değildir.
Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebildikleri her özel hukuk uyuşmazlıkları için arabulucuya gidilebilir.
• Ticari Uyuşmazlıklar: Çek ve Bonodan, rekabet yasağından, fikri mülkiyetten, komisyon sözleşmesinden, yayım sözleşmesinden, rehin karşılığı ödünçten kaynaklanan banka ve finans kurumları ile yaşanan uyuşmazlıklar ticaridir; arabuluculuğa elverişlidir. Bu uyuşmazlıklarda arabuluculuğa başvurulması, ekonomik olduğu gibi ticari ilişkilerin korunmasını ve gizliliği sağlar.
• İşçi-İşveren Uyuşmazlıkları :İş ve çalışma ilişkisinden veya iş akdinin feshinden kaynaklanan işe iade istemleri, ücret alacağı, fazla mesai ücret alacağı, yıllık ücretli izin alacağı, hafta tatili ve genel tatil ücreti alacağı ile ihbar ve kıdem tazminatı alacakları, arabuluculuk uygulaması açısından elverişlidir. Bu sayede ve mümkün olan hallerde, iş ilişkisi korunabilir veya kısa sürede az maliyetle bir çözüme ulaşılabilir.
• Tüketici Uyuşmazlıkları: Kredi kartı, tüketici kredileri, bankacılık sözleşmeleri, ayıplı mal ve ayıplı hizmet, peşin ve taksitle satım, sigorta, ulaşım, kargo sözleşmeleri, abonelik, özel eğitim ve özel kurs, devre tatil, devre mülk, paket tur ve özel hastane işlemlerinden doğan pek çok uyuşmazlık tüketici uyuşmazlıkları içine girer ve arabuluculuğa elverişlidir. Bu alanlarda varılacak dostane çözümler, arabuluculuğun diğer faydaları yanında, mal veya hizmet sağlayıcısının ticari itibarının korunmasına yardımcı olur.
• Kira Uyuşmazlıkları: Kira bedelinin ödenmemesi, kira bedelini tespit ve tahliye, en sık karşılaşılan kira uyuşmazlıklarıdır. Bu uyuşmazlıklarda arabuluculuğa başvurulması, dava açılmasına, icra takibi yapılmasına, eşya haczine ve kiracının cebri icra ile tahliyesine gerek bırakmadan uyuşmazlığın çözülmesine fırsat tanıyabilir.
• Ortaklığın Giderilmesi Uyuşmazlıkları
• Aile Uyuşmazlıkları: Nişanın bozulmasında hediyelerin iadesi ve maddi tazminat istemleri, evliliğin devamı boyunca malların yönetimi, evliliğin devamı boyunca mallar üzerinde tasarruf, evliliğin sona ermesi halinde mal paylaşımı, evliliğin sona ermesi halinde tazminat ve nafaka, aile hukukuna ait arabuluculuğa elverişli alanlar arasında yer alır.
♦ Boşanmanın kendisi ve velayet arabuluculuğa elverişli değildir.
Mahkemeye veya tahkime başvurmadan önce arabulucuya gidebileceğiniz gibi mahkemeye dava açtıktan sonra da arabulucuya gidebilirsiniz.
Taraflar aksi kararlaştırılmadıkça arabulucunun ücretini ve masraflarını eşit olarak öderler. Uyuşmazlığın parayla ölçülebilmesi halinde örneğin 25.000 TL’lik bir olayda taraflar arabulucuya toplam %6 ücret öder. Ücret tarifesine göre uyuşmazlığa konu miktar arttıkça bu oran kademeli olarak düşer. Para ile ölçülemeyen olaylarda ise arabulucunun ücreti saat ücreti olarak ödenir. Arabulucu ile tarifenin altında ücret sözleşmesi yapılamaz.
Ceza Hukuku kapsamındaki belirli uyuşmazlıkların; bir uzlaştırmacının rehberliğinde yargı dışı yolla ancak; adli makamlar denetiminde çözümlenmesini sağlayan alternatif bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Uzlaştırma; mağdurun ya da suçtan zarar görenin, şüpheli ya da sanık ile anlaşması sonucunda ceza yargılamasının sona ermesidir. Uzlaştırma suçun işlenmesiyle bozulan toplumsal düzenin, barış yoluyla yeniden tesisini sağlayıcı nitelikte bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoludur. Uzlaştırma müzakereleri ve uzlaşma anlaşması, şartları varsa hem soruşturma hem de kovuşturma aşamasında yapılabilir.